Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te gerçekleştirilen 7. Orta Asya Devlet Başkanları İstişare Toplantısı’nda, bölgesel güvenlik, istikrar ve sürdürülebilir kalkınma ile 2026-2028 dönemleri için Orta Asya’da güvenlik risklerinin önlenmesine dair tedbirler onaylandı.
Özbekistan’ın başkenti Taşkent, 7. Orta Asya Devlet Başkanları İstişare Toplantısı’na ev sahipliği yaptı. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in ev sahipliğinde yapılan toplantıya Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhammedov, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev katıldı. Liderler, toplantı sonunda ortak bildiriyi ve Kırgızistan’ın 2027-2028 dönemi için Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin geçici üyesi olarak aday gösterilmesine ilişkin BM üye devletlerine yönelik çağrıyı, Azerbaycan’ın istişare formatına tam üye olarak katılmasına ilişkin kararı imzaladı. Toplantıda ayrıca Orta Asya’da bölgesel güvenlik, istikrar ve sürdürülebilir kalkınma ile 2026-2028 dönemleri için Orta Asya’da güvenlik riskleri ve bu risklerin önlenmesi için tedbirler onaylandı.
"Başarıya giden yolumuz dostluk ve iş birliğinden geçiyor"
Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, toplantıda yaptığı konuşmada kısa bir süre zarfında Orta Asya’nın diyalogdan gerçek ortaklığa giden süreçte kayda değer bir yol katettiğini belirtti. Mirziyoyev, "Sınır meseleleri çözüldü, sınırlar açıldı. Enerji, ulaştırma ve ticaret alanlarında iş birliği sağlandı. Karşılıklı ticaret hacmi 10,7 milyar dolara ulaştı, yatırımlar yüzde 17 arttı" ifadelerini kullandı.
Bölge ülkelerinin karşılıklı ticareti iki kat artırma potansiyeline sahip olduğuna dikkat çeken Mirziyoyev, 2023 yılı bölgesel ticari-ekonomik etkileşimi programını kabul etmeyi, ortak yatırım alanı deklarasyonu geliştirmeyi, elekronik ticareti ortaklaşa geliştirmeyi önerdi. Şevket Mirziyoyev, "Gücümüz birliktedir. Başarıya giden yolumuz dostluk ve iş birliğinden geçiyor. Ancak birleşerek, karşılıklı saygı, dayanışma ve stratejik bakış açısına dayanarak asıl hedeflerimize ulaşabiliriz" ifadelerini kullandı.
"Amacımız Orta Asya’nın statüsünü güçlendirmek"
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ise, Azerbaycan’ın bölgesel iş birliğinin güçlendirilmesine önemli katkı sağlayacağından emin olduğuna vurgu yaptı. Devlet başkanları istişare toplantılarının verimliliğini kanıtladığını kaydeden Tokayev, "Orta Asya şu anda büyük çaplı dönüşüm sürecinden geçmektedir. Kapalı sınırlar ve izolasyonlar zamanının geçtiğini eminle söylemek mümkündür. Ortak çabalarla elde edilen bölgenin iç uyumu, ülkelerimize geniş bir gelişme ve uluslararası işbirliği yelpazesi sunmaktadır. Bölgenin küresel süreçlerdeki önemli rolü, dünyanın önde gelen devletleri tarafından kabul edilmektedir" diye konuştu.
Bu kapsamda "Orta Asya Plus" formatına ilginin arttığını söyleyen Tokayev, "Geçtiğimiz zirveler göz önüne alındığında kapsamda bu yıl oldukça anlamlı olmuştur. Böyle bir ortaklığın amacının bölgede istikrarı sağlamak ve sürdürülebilir ilerleme için gerekli şartları oluşturmak, ülkelerimizin ve halklarımızın refahını sağlamak olduğu görüşündeyim. Amacımız Orta Asya’nın dinamik sosyal ve ekonomik kalkınma, kapsamlı iş birliği, barış ve refah bölgesi olarak statüsünü güçlendirmektir" dedi.
Tacikistan’dan Orta Asya’da tek bir lojistik alanı oluşturma önerisi
Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, İstişare Toplantısı formatında yapıcı siyasi diyaloğun daha da geliştirilmesini ve bölgesel entegrasyonu desteklediklerini belirtti. Cumhurbaşkanı Rahman, günümüzde Orta Asya’nın yoğun diplomatik diyaloğunun yenilikçi girişimler ve yeni iş birliği oluşturma alanı haline geldiğini söyledi. Ekonomik gelişmenin geleceğin sürdürülebilir temeli olduğuna işaret eden Rahman, iş birliği ve yenilikçilik sayesinde bölgesel ekonomiyi genişletmek gerektiğine vurgu yaptı. Üretim entegrasyonu, enerji alanında iş birliği, demiryolu koridorlarının imarı için ortak yapıcı adımlar atılması gerektiğine işaret eden Rahman, bu kapsamda Orta Asya’da tek bir ulaşım ve lojistik alanı oluşturulmasını önerdi.
