Yapay zekâ teknolojileri özel eğitimde yeni ufuklar açarken, uzmanlar insan unsurunun geri planda kalmaması gerektiği konusunda uyarıyor. Özel Eğitim Uzmanı Sema Yıldız Dogan, yapay zekânın öğrenme süreçlerine büyük katkılar sağladığını, ancak etik riskler ve insani etkileşimin azalmasının ciddi sonuçlar doğurabileceğini belirtti.
Yapay zekâ (YZ) teknolojileri, son yıllarda özel eğitim alanında hızlı bir şekilde yaygınlaşmaya başladı. Öğrencilerin bireysel farklılıklarına göre uyarlanabilen yapay zekâ tabanlı sistemler, öğrenme güçlüklerini azaltarak eğitimde önemli kolaylıklar sunuyor. Sema Yıldız Dogan, yapay zekânın otizm spektrum bozukluğu (OSB),özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG) ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) yaşayan öğrencilerin eğitiminde etkin bir şekilde kullanılmaya başlandığını ifade etti.
"Önemli rol oynuyor"
Dogan, "Yapay zekâ, öğrencinin hızına, seviyesine ve öğrenme biçimine göre içerik sunarak öğrenme güçlüklerini azaltıyor. Çeviri ve sesli okuma yazılımları, çok dilli sınıflarda veya okuma güçlüğü yaşayan öğrenciler için büyük kolaylık sağlıyor. Özellikle otizmli öğrencilerin sosyal iletişim ve ifade becerilerini geliştirmede önemli rol oynuyor" dedi.
"Fırsat eşitliğini zedeliyor"
Dogan, bu yeniliklerin beraberinde dikkat edilmesi gereken riskler getirdiğine de dikkat çekerek, "Özel gereksinimli öğrencilerin kişisel bilgileri en yüksek düzeyde korunmalı. Yapay zekâ sistemleri, sınırlı ve tek tip verilerle beslendiğinde bazı öğrenci gruplarını dezavantajlı duruma düşürebiliyor. Kırsal bölgelerdeki altyapı yetersizlikleri, bu teknolojilere erişimi kısıtlayarak eğitimde fırsat eşitliğini zedeliyor" dedi. Dogan, ayrıca Yapay zekanın, bilişsel becerilere odaklandığını ancak empati, duygusal destek ve sosyal etkileşim gibi insani yönleri henüz taklit edemediğini ifade etti.
"Etik sınırlar içerisinde kullanmalı"
Eğitimde teknolojik dönüşümün merkezinde insan dokunuşunun her zaman yer alması gerektiğini vurgulayan Dogan, "Yapay zekâ, özel eğitimde devrim oluşturabilecek güçte. Ancak bu teknolojiyi insanı dışlamadan, etik sınırlar içinde kullanmak zorundayız" diye konuştu.
